نقش متخصصین طب فیزیکی در درمان بیماری ها چیست؟

همه روزه بسیاری از بیماران مبتلا به دردهای عضلانی، مفصلی و استخوانی با شکایت درد به پزشکان مختلف با تخصص های متفاوت مراجعه می کنند که متاسفانه اکثر درمان ها حالت تسکینی داشته و بیشتر پزشکان به تجویز داروهای مسکن جهت کاهش درد روی می آورند، به این ترتیب است که بیمار پس از ماه های متمادی از مصرف داروهای مختلف که بعضا مسکن هستند خسته شده و گاه به خود درمانی متوسل می شوند. اما همیشه از دیدگاه یک متخصص طب فیزیکی علاوه بر درمان های دارویی و جراحی « راه حل سومی » نیز وجود دارد.

کاربرد طب فیزیکی در کمر درد چیست؟

علت ۸۵ درصد کمردردها مکانیکال می باشد که به علت نداشتن قدرت کافی عضلات کمر و یا سفتی بیش از حد عضلات یا پوزیشن های نادرستی که در طول روز افراد به خود می گیرند در حین نشستن، کار کردن، خوابیدن، ایستادن، حمل و جابه جایی اشیاء. فرسایش دیسک و مهره های کمری (آرتروز) یا شلی لیگامانهای نگهدارنده مهره ها و علل مختلف دیگری که معمولا مولتی فاکتوریال است ( یعنی چندین علت با هم مسبب این کمر درد شده اند ) که مهمترین اقدام متخصص طب فیزیکی پس از معاینه دقیق و تعیین علت آن اقدام جهت درمان تغییر سبک زندگی و پرهیز از عوامل خطر و تقویت عضلات ضعیف شده و بهبود انعطاف پذیری عضلات مبتلا می باشد که در جهت درمان صحیح علاوه بر دارو درمانی از مانورهای دستی ( مانیپولاسیون )، درمان های گرمائی، سرمائی، الکتریکی، مغناطیسی، لیزرتراپی یا استفاده از امواج صوت (تاک ویوتراپی یا اولتراوسوند ) بهره می برد و قطعا با آموزش ورزش های مخصوص در جهت رفع کمردرد برای همیشه به بیمار کمک می کند.
در موارد کمردرد های ناشی از دیسک کمر و یا تنگی کانال نخاعی از تزریق های گاز اوزون به روشهای مختلف ( اپیرورال، اینزافورامینال، اینتراآرتیکولار (داخل مفاصل هاست) و … ) و یا لیزرتراپی (لیزرپرتوان)، مگنت تراپی و سایر روش های فیزیکال تراپی استفاده می کند.


کاربرد طب فیزیکی در زانو درد چیست؟

براساس اینکه کدام یک ار اجزا مفصل زانو دچار آسیب دیدگی شده باشد درمان متفاوت است. دردهای زانو معمولا به دو گروه بزرگ تقسیم می شوند:

  1. دردهای مربوطبه اجزاء داخل مفصل زانو از جمله غضروف، مینک ها و رباط ها
  2. درد های مربوط به عضلات، ماهیچه ها و تاندون های اطراف زانو

برای درمان درست زانو درد احتیاج به معاینه دقیق آن می باشد خیلی اوقات علت درد مربوط به ضعف عضلات اطراف زانو از جمله عضله چهارسر رانی است و یا برعکس به علت صفتی عضلات احاطه کننده زانو از جمله عضلات همسترینگ و یا کاف ( دو قلوی پشت پا ) که با درمان ساده داروئی و آموزش چندین ورزش و ماساژ گرمائی قابل رفع است.
دسته دیگر زانو درد به علت تروما یا ضربه می باشد که معمولا در جوانان اتفاق می افتد که پس از انجام یک معاینه دقیق علت آن که ممکن است پارگی رباط یا منیک و یا در آسیبهای خفیف تر التهاب تاندون های اطراف زانو باشد مشخص می شوند و ممکن است برای تائید تشخیص نیاز به بررسی های تصویربرداری از جمله MRI شود.


دسته دیگر علت زانو دردها در افراد میانسال و بالای ۵۰ سال می باشد که معمولا به علت استئوآرتریت ( سائیدگی غضروف بین مفصلی ) است که اولین اقدام در درمان آن اصلاح سبک زندگی است یعنی توصیه به کاهش خم و راست کردن زانو می کند و علاوه بر دارو درمانی ممکن است از تزریقهای داخل مفصل که معمولا به ۴ دسته تقسیم می شوند بنا به شرایط بیمار و شدت آرتروز استفاده کند از آن جمله تزریق کورتیکوستروئید، ژل های هیالورونیک اسید، اوزون تراپی و پی آر پی (PRP) می باشد که باعث کاهش درد و تورم زانو و تحریک غضروف سازی (در اوزون تراپی و PRP) و افزایش کیفیت زندگی بیمار می شود.
در کنار این روش های درمانی آموزش ورزش های تقویت عضلات اطراف زانو و ورزشهای کششی عضلات پشت ساق پا و پشت زانو ( پوپلیته ) به بیمار داده می شود که بسیار موثر و حائز اهمیت است. از روش های فیزیکال تراپی از جمله لیزرتراپی، مگنت تراپی، شاک ویوتراپی و سایر روش ها نیز استفاده می شود.

کاربرد طب فیزیکی در دردهای گردن و شانه چیست؟

درد گردن و شانه، طیف وسیعی از بیماری ها را شامل می شود که احتیاج به معاینه دقیق از جمله معاینه قدرت و ضعف عضلات، معاینه عصبی و تعیین رفلکسهای اندام فوقانی جهت در تحت فشار قرار گرفتن نخاع که یکی از علل آن بیرون زدگی های دیسک گردن است و جهت تائید تشخیص ممکن است احتیاج به روش های تصویربرداری از جمله MRI، عکس های رادیولوژی و یا انجام تست نوار عصب و عضله باشد. که در صورت تشخیص دیسک گردن براساس شدت آن درمان صورت می گردد که در موارد شدید جراحی و در موارد خفیف تر انجام فیزیوتراپی، لیزرتراپی، ورزشهای تقویت گردن و سرشانه و یا ورزش های کششی عضلات سفت و دچار اسپاسم صورت می گیرد.
اکثر علت دردهای شانه و گردن که امروزه بدلیل استفاده زیاد از تلفن همراه، تبلت و لپ تاپ با ان مواجهیم نقاط ماشه ای یا تریگرپونیت (trigger points) عضلات گردن و سرشانه و حتی عضلات بین دو کتف می باشد که با برطرف کردن آنها به روش ماساژ، ورزش درمانی، لیزرتراپی و بهتر از همه شاک ویوتراپی تمامی این دردها برطرف می شود.
این نقاط ماشه ای حتی علائم بیماریهای دیسک گردن را نیز ممکن است تقلید کند یعنی دردهائی که از گردن به شانه و دستها می کشد و گاه باعث خواب رفتگی انگشتان دست هم می شود که حتی ممکن است پزشک معالج را نیز به اشتباه بیندازد که قطعا برای تشخیص آن معاینه دقیق متخصص طب فیزیکی کارگشا خواهد بود.


کاربرد طب فیزیکی در دردهای آرنج چیست؟

بیشترین علت دردهای آرنج به علت التهاب تاندونهای اطراف مفصل آرنج می باشد که بدنبال فشار زیادی است که بیمار در مدت طولانی به دست خود آورده مثلا بدنبال حمل بار سنگین، استفاده از ابزار آلات به طور مکرر از جمله چکش، تبر، اره ( در شغل نجاری )، قیچی ( در خیاط ها) و شستن و حرکات چرخشی مچ دست باعث فشار بر سرمنشا تاندونها یعنی تاندونهای آرنج می شود که جهت درمان آن به علاوه بر دارو درمانی و استراحت دست گاهی نیاز به تزریقهای داروهای کورتیکوستروئید داخل غلاف تاندونهای ملتهب و یا استفاده از لیزرتراپی و شاک ویوتراپی می باشد. قطعا تجویز تنها چند داروی مسکن تاثیری در علت اصلی بیماری ندارد و اصل بیماری باقی خواهد ماند! پس باید در جهت رفع علت اصلی زمینه ای آن اقدام کرد که آن تنها به عهده پزشک متخصص طب فیزیکی می باشد.
ممکن است پزشک در معاینه آرنج متوجه علائم درگیری عصب در این ناحیه شود که برای تائید تشخیص نیاز به روشهای تصویربرداری از جمله عکس رادیولوژی یا MRI یا سی تی اسکن و نیز بهره گیری از تست نوار عصب و عضله باشد، و در صورت تائید تشخیص نیاز به جراحی مناسبترین اقدام باشد.

کاربرد طب فیزیکی در خارپاشنه و دردهای کف پا چیست؟

خارپاشنه اصطلاحی است عوام بر روی بیماری التهاب فاشیای کف پا گذارده اند چون هیچ خاری (spur) در پاشنه مسبب این بیماری نیست در شرح حال این بیماران همین کافیست که درد شدید صبحگاهی هنگام برخاستن از خواب دارند که همین تشخیص التهاب فاشیای کف پا ( پلانتر فاشئیت ) را مطرح می کند. یک متخصص طب فیزیکی پس از شرح حال و معاینه دقیق و تشخیص بیماری علاوه بر دارو درمانی توصیه به اصلاح سبک زندگی بیمار می کند( کاهش پیاده روی، پوشیدن کفش مناسب حین پیاده روی، استفاده از کفی مناسب و دمپائی با ضخامت مناسب در محیط خانه و …).
در ضمن حتما توصیه های ورزشی مناسب را به بیمار داده و در صورت مزمن بودن و عدم بهبودی با این روشها در نهایت از فیزیکال تراپی مثل شاک ویوتراپی و لیزرتراپی و در نهایت تزریق کورتیکوستروئید، گاز اوزون و یا پی آر پی در جهت درمان قطعی استفاده می کند.